Terapia systemowa
Podejście systemowe opiera się na założeniu, iż jednostka funkcjonuje w ramach pewnej całości, systemu, od którego zależy sposób jej reagowania, radzenia sobie z różnymi trudnościami. Takim systemem może być na przykład rodzina, para mieszkających ze sobą osób lub niewielka grupa społeczna.
W każdym systemie istnieją rządzące nim zasady, sposoby komunikowania się i nawiązywania relacji z innymi. Osoby w danym systemie przyjmują różne role, funkcjonują wedle pewnych przekazów, mają jakąś wspólną historię. Bywa, że wzorce w nim panujące są w jakiś sposób zaburzone i tym samym generują problemy w funkcjonowaniu danej jednostki; mogą to być trudności w zbudowaniu satysfakcjonującego związku z drugim człowiekiem lub objawy zaburzeń psychicznych.
W podejściu tym odchodzi się od myślenia wyłączenie przyczynowo – skutkowego, na rzecz cyrkularnego. Zakłada się, że zachowanie danej osoby wpływa na partnera interakcji, którego reagowanie zwrotnie wpływa na jednostkę. Przykładem tego rodzaju sprzężenia zwrotnego może być nadopiekuńczość matki, która wywołuje lęk dziecka i jego wycofywanie się z trudnych sytuacji, co z kolei zachęca matkę, by rozwiązywała jego problemy. Tym samym trudności zaczynają narastać, a przyczyny danego problemu mogą być całkowicie niezauważane przez członków rodziny.
Reprezentanci ujęcia systemowego zakładają, że terapii należy poddać cały system, jeżeli celem jest trwała zmiana jednostki. Tego rodzaju terapia jest więc najczęściej stosowana względem par i rodzin.
Terapeuta pracujący zgodnie z modelem systemowym jest zazwyczaj aktywny, choć niekoniecznie dyrektywny. Początkowo spotkania koncentrują się na dokładnym poznaniu problemu, jego sposobów ujawniania się, kontekstu. Terapeuta pyta o historię danego systemu, bada jego wzorce interakcji, analizuje sposoby komunikowania się. Do celu lepszego poznania sposobu funkcjonowania członków danej grupy stosuje się różnego rodzaju metody zapisu treści spotkań (dyktafon, nagrania video, notatki). Spotkania odbywają w zależności od rodzaju systemu od 2 do 4 razy w miesiącu i trwają nie dłużej niż półtorej godziny.
Podstawowym celem terapii systemowej jest uzyskanie tego rodzaju zmiany, która spowoduje, iż członkowie danego systemu będą się wzajemnie wspierać, szanować swoje wzajemne granice i komunikować się w zdrowszy sposób.